SİVAS DA GEZİP GÖRÜLECEK MEŞHUR YERLER
DİVRİĞİ NİN KONAKLARI
AYAN AĞA
KONAĞI
1838 yılı
civarında yapıldığı tahmin edilmektedir. Konağı Karamahmud oğlu Mehmed Ağa
yaptırmıştır. Büyük bir konak olarak inşa edilen yapı tahribata rağmen
Divriği’nin eski evlerinin en dikkate değerlerindendir. İnşaatta yerli
ustalar ile birlikte Sivas’tan ve Trabzon’dan getirilen ustalar da çalışmıştır.
Bugün sekiz ayrı kapı numarası olan yapı orjinalde tek ve bütün bir konak
olarak yapılmıştır.
Konağın
orijinal plan şekli; selamlık, arkada avluya bakan ‘mabeyn’, daha arkada ara
sokak boyunca uzayan harem olmak üzere üç ana bölümden meydana gelmiştir. Ancak
bu orijinal plan şekli korunamadığı gibi günümüzde ancak Selamlık bölümünün bir
kısmı restore edilerek ziyarete açılmıştır. Bu üç bölüm alt ve üst katta
birbirine sofalar, dehlizler ve kapılarla bağlıdır ancak bugüne bu bütünlük ve
bağlantı kalmamıştır. Avlular da birer ara duvarı ile bölünmüştür. En büyük
tahribat ise selamlıkla mabeyn daireleri arasındaki bağlantıda olmuş, burada
mevcut bulunan büyük divanhane ve dört oda ile alttaki ahır tamamen
yıkılmıştır.
Konağın
orijinal yapısında avlusu iki kanatlı kapı ile sokağa açılmaktadır. Bu
kapılardan kuzeyde kalan kapı asıl cümle kapısıdır. Diğer kapı ise daha çok
hizmetlilerin ve hayvanların giriş çıkışı için kullanılmıştır. İki katlı olan
selamlık bölümünün alt katı ahır, depo ve hizmetli odasından oluşmaktadır. Üst
kata çıkan ‘ayakçak’, bunun bağlı olduğu ‘ayakçakbaşı’, ‘divanhane’ ve
divanhanenin altında bulunan ‘at örtmesi’ kısımları yıkılmış durumdadır.
Konağın
orijinal planında üst katta geniş bir ‘selamlık sofası’, sokak cephesinde bir
‘başoda’ (büyük yaz odası), kahve ocağı, yaz odası ve bir oda daha
bulunmaktadır. Başodanın avlu tarafında büyük kış odası ve selamlık sofasının
etrafında beş oda daha vardır. Günümüze ön cephedeki başoda, kış odası, kahve
ocağı, ikinci yaz odası ve arka odalardan bir tanesi kalmıştır. Başoda Divriği
evlerinde selamlığın en önemli bölümüdür.
A’yan
Ağa Konağı’nda başodada dört cepheye açılan pencereler odaya aydınlık ve
genişlik sağlar. Pencere ve tavan süslemeleri Divriği evleri içinde en dikkat
çekici süslemelerdir. İkinci ana bölüm olan mabeyn dairesinin uzun cephesi
avluya, dar olan cephesi ise ara sokağa bakmaktadır. Selamlığın arka bölümüne
koridor ile bağlanmıştır. Mabeynin alt katı önceleri anbar olarak kullanılmış
fakat sonra ev biçimine sokulmuştur. Üst katta ise selamlık avlusuna bakan üç
oda ve bir küçük hayat vardır.
Üçüncü
ana bölüm olan harem dairesi mabeyn bölümünün arkasında kalan iki katlı
bölümdür. Haremin cümle kapısı ara sokağa açılmaktadır. Haremin sokağa ve
avluya bakan yaz odasının tavan süslemesi ve diğer odalardaki ocak ve ahşap
süstunlardaki süslemeler selamlık bölümündekiler kadar dikkat çekicidir.
Orijinal planda haremin alt katında harem sofası ve çevresinde beş oda
bulunmaktaydı. Üst katta ise yine büyük bir sofa ve dört adet büyük oda olduğu
bilinmektedir. Harem tarafının arka kısmında altta mutfak, aralık, kiler ve
toyhane bölümleri, üst katta iki adet oda ve yarı açık bir hayat vardır.
Hayatın ortasında bir hayat köşkü bulunmaktadır. Bugün harem orijinal plan
şeklini koruyamamıştır. Büyük odalar bölünmüş, haremin ön tarafında bulunan
hamam yıkılmış, mutfak bölünerek sokaktan bir giriş haline çevrilmiştir. Ancak
alt katta bulunan toyhane çok iyi korunmuş durumdadır
ABDULLAH PAŞA KONAĞI
20. yüzyıl başlarında inşa edilmiştir.
Abdullah Paşa 1865-1917 yılları arasında yaşamıştır. Paşa Divriği’nin köklü
ailelerindendir ve I. Dünya Savaşı öncesi yarı resmi fonksiyonu olan bu konağı
yaptırmıştır. Ömer Usta tarafından yapılan konak Divriği’nin klasik ev
tiplerinden farklıdır ve inşasıyla Divriği ev mimarisine birçok yenilik
getirmiştir.
SANCAKTAR EVİ
1928-1930
yılları arasında büyük bir hevesle yapımına başlanan ve fakat bitirilemeyen bu
evde, Divriği’de ilk defa balkon yapımı denenmiştir. Veysel Usta ve Seyit Usta
tarafından yapılan evin batı cephesi Reşit Usta ve Mehmet Yüce Usta tarafından
yapılmıştır. Geleneksel sivil mimarinin son dönemine ait bir örnektir. Bazı
ilaveler yapılmış olsa da orjinal plan şekli günümüze kadar korunmuştur.
Doğu-batı doğrultusunda konumlanan evin iç mekanlarında harem ve selamlık
ayrımı gözlenmezken, dış mekanlarda ayaz ve avlu ayrımı vardır. Bu ayrım
yaşamın geleneksel biçimde sürdürüldüğünü göstermektedir. Yapının ‘sahanlık’ ve
‘ayakcakbaşı’ diğer yapılara oranla küçüktür. Yaz odasının tavanı, dolabı ve
çiçekliği dikkat çekicidir.
TEVRÜZLÜ EVLERİ
20.
yüzyıl başlarında inşa edilmişlerdir. Tevrüzlüoğulları diye anılan tüccar bir
ailenin evleridir. Eski hükümet binası yanında ve buradan çarşıya inen sokak
boyunca sıralanmışlardır. Başlıca üç gruptan meydana gelir. İçlerinde en
önemlisi Şevket Efendi’nin evidir. Bu evin ikinci katı üstünde sekizgen bir
planla yükselen saçaklı yıldız köşkü dikkat çekicidir. Şevket Efendi Evi 20.
yüzyılın ilk yıllarında Ömer Usta tarafından yapılmıştır ancak Tevrüzlü
evlerinin bazı bölümleri daha eski yıllardan kalmadır. Ailenin zenginliği
sebebiyle pahalı ahşap işçiliğine geniş çapta yer verilmiş, tavanlar değişik
tarzda ve değişik motiflerle süslenmiştir
Çankaya
Köşkü
Muradoğlu
Konağı
Saniye
Katip Konağı
Sancaktar Zade Konağı
Fikret
Çelik Konağı
Efrayim
Yurtsever Konağı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder